Recent las ik enkele verhalen van jonge mama’s die me aan het denken hebben gezet over moederlijke schuldgevoelens.
Eerst was er de ontdekking van de instagram account van Eleonor, een pagina met real life verhalen over leven op het platteland, thuisonderwijs, gezinschaos, en veel bemoedigende eerlijkheid over de worstelingen en beperkingen van een moeder met vijf kinderen.
De tweede bron was een blogpost van In het spoor van Ruth, een katholieke Vlaamse blog over spiritualiteit en moeder zijn. Kim schrijft hierin op herkenbare wijze over het schuldgevoel waarvan ze als thuisblijfmama moest loskomen om een poetshulp in huis te halen.
Voor mij was alleen al het identificeren van de boosdoener (als mama een schuldgevoel verwerven, behouden, niet kunnen loslaten) helend. Het deed me inzien dat ik effectief vaak kamp met schuldgevoelens over het een of het ander. Dat mijn maatstaven voor mezelf en ons gezin zeer hoog zijn (perfectionisme, een ziekte eigen aan onze tijd), en dat moet ik om de zoveel tijd onder ogen zien. Want een probleem goed kunnen identificeren is een eerste stap in het omgaan ermee... Gnoothi seauton!
In casu: het voorwerp van het schuldgevoel kunnen benoemen of verwoorden verzacht al de ‘zwaarte’ van dat schuldgevoel.
Waarover voel jij je schuldig, als mama of als echtgenote of partner?
Hier is alvast mijn lijst – laat je verrassen of jezelf erin herkennen.
1. Omdat ik te weinig aandacht geef aan mijn kinderen
Misschien verbaast het je, maar ook al ben ik als thuisblijvende mama dag in dag uit bij de kinderen, toch staat dit schuldgevoel met voorsprong op nummer één.
Het een heeft met het ander te maken natuurlijk. Huismoeder wilde ik worden omdàt ik er voor mijn kinderen wilde zijn, hen mijn tijd en aandacht wilde geven, het was de eerste en meest invloedrijke reden.
En dus heb ik het gevoel dat ik het ‘hoofddoel’ van mijn huidige levensbetrekking ondergraaf wanneer mijn kinderen aan mijn benen hangen om aandacht die ik hen op dat ogenblik niet kan geven.
En dat gebeurt best vaak. Wanneer ik aan het koken ben (liefst een overambitieus menu waarbij er drie potten tegelijk staan over te koken), educatieve activiteiten doen met de tweejarige waardoor ik het gevoel heb dat de baby niet de aandacht krijgt die hij verdient, wanneer ik een buitensporig-geworden blogpost ’s morgens nog moet afwerken, wanneer ik de was moet plooien en heel de rest van het huishouden moet doen (maar we hebben dus wel een poetshulp, en dàt schuldgevoel heb ik gelukkig al een tijdje overwonnen).
2. Omdat de echtgenoot mij moet bijspringen
Same story: ik ben thuis zodat Thomas zijn deel van de huishoudeconomie kan vervullen; centen verdienen, en dus voelt het verkeerd aan wanneer hij zijn werk opzij moet leggen om een gezinsgerelateerde reden.
Maar de realiteit is dat er veel, heel veel momenten zijn waarop ik op hem een beroep moet doen. Twee maanden platliggen aan het begin van een zwangerschap, bijvoorbeeld. Een doktersafspraak voor een kind, waarbij je niet met de chaos van meerdere kinderen tegelijk kunt arriveren. (En sinds covid-19 is de tolerantie voor dergelijke aberraties al helemaal afgeschaft.) Kiné, bloedafnames, vroedvrouwen, al die dingen die bij een opvolgingsintensieve zwangerschap komen kijken. En de dynamiek van het thuisblijven is natuurlijk ook zo dat je geregeld nood hebt aan een pauze (juist omdat je elk moment van de dag bij je kinderen bent) en dan heb je vooreerst te rekenen op je man om jouw taak voor een poosje over te nemen – je rijdt werkelijk op een tandem in een huwelijk…
Misschien nog groter is mijn schuldgevoel (of: razernij) als de echtgenoot mij te veel met mijn huishoudtaken wil helpen, of een te groot aandeel op zich neemt van de praktische aangelegenheden die in een gezinseconomie moeten gebeuren. Maar dat verdient een blogpost op zichzelf.
3. Omdat de kinderen te weinig groenten binnenkrijgen
Grappig. Maar waar.
Sensibiliseringscampagnes van de overheid in mijn adolescentie, gekoppeld aan een considerabele aandacht bij mijn ouders voor gezonde voeding hebben hun doel in mijn leven niet gemist: een grote zorg (in het jargon ‘obsessie’) voor eten volgens de voedingsdriehoek.
In mijn hoofd ben ik constant berekeningetjes aan het maken over grammen fruit en groenten de kinderen vandaag al hebben gegeten. Als het aantal niet klopt, ben ik ongerust. Pasta, groenten en vlees(vervanger) moeten in een juiste verhouding op het bord liggen of Luitenant Lindy intervenieert. (Ik denk dat er nog een aantal kinderen zullen moeten bijkomen vooraleer ik deze overdreven bekommerdheid kan loslaten…) Af en toe behelpen we ons hier met een kant-en-klaarmaaltijd, bijvoorbeeld een lasagne voor in de oven, en dan kost het me de grootste moeite om daar niet nog eens zeven tomaten bij te snijden of een ovenschotel met aubergines bij te maken.
Hetzelfde heb ik overigens bij tanden poetsen: een goede tandhygiëne vind ik belangrijk, en ik ben snel bezorgd dat er niet voldoende lang of grondig genoeg wordt gepoetst (terwijl ik er vrij stellig van overtuigd ben dat mijn moeder, hoewel een zeer toegewijde ouder, nooit zo maniakaal onze tanden heeft staan poetsen en merkwaardig genoeg is ons gebit niet uitgevallen door verwaarlozing).
4. Omdat de kinderen te laat in bed zitten
Sinds de lockdown is het uur van slapengaan hier ferm verschoven. Waar het tot begin dit jaar uiterst zelden voorviel dat de kinderen na 19u30 in bed zaten, is het thans soms wel 20u45 of later. En dan reik ik mezelf virtueel een award voor Barbaarse Moeder, die haar kinderen foltert door hen op bikkelharde wijze te beroven van de slaap die hun tere peuterlijfjes zo nodig hebben.
Ook hier: gevolg van een standaard waaraan ik veel waarde hecht (veel slapen en structuur in de dag), en die niet ingelost wordt.
De baby, wanneer zijn meedogenloze moeder hem eens laat slapen. Bemerk de zweet/kwijlvlekken aan de bovenkant, ongetwijfeld een signaal van extreme verwaarlozing op overige vlakken.
5. Omdat andere mama’s dit of dat doen met hun kind
Over vergelijken zullen we het hier niet hebben, maar het mag een grote bron van schuldgevoelens heten.
Van zodra ik ontdek dat een andere mama (of juffrouw, of kinderverzorgster in de kribbe of wie dan ook) dingen doet met haar kinderen waaraan ik zelf nog niet gedacht had, bekruipt me de opvatting dat ik BUITENGEWOON tekortschiet. Het kan gaan om een trui zelf leren aandoen, of kleurrijke educatieve spelletjes rond emoties. Moest ik daar niet al lang aan gedacht hebben? Gaat mijn kind geen onherstelbare ontwikkelingsschade oplopen door mijn schuldig verzuim?
Ongetwijfeld.
Lees meer hierover in: Welk onderwijs heeft mijn kleuter nodig? 11 Richtlijnen voor beginners
Voilà, dit was mijn top vijf, en ik ben benieuwd naar jullie reacties. Denk niet dat de lijst exhaustief is. Schuldgevoelens vind je, als je er lang genoeg naar zoekt, overal.
Schuldgevoel omdat ik meer inspiratie aan de dag zou moeten leggen in het uitkiezen van kledijcombinaties, schuldgevoel omdat onze porch er vreselijk rommelig uitziet en zo het uitzicht van de prachtig gedecoreerde gevel van de buren verpest, schuldgevoel omdat ik zo weinig verwezenlijkt krijg in een dag (en ik werk dan nog niet, ze zouden me moeten stenigen), schuldgevoel omdat ik een kampioen ben in treuzelen, en vooral, omdat mijn blogposts aan jullie keer op keer te lang zijn.
Tot binnenkort!
Linde.
Dank je, lieve lezer, om deze blog door te nemen! Je kan me altijd helpen om de blog te verspreiden naar meer en meer mensen door op het hartje te klikken, een reactie toe te voegen (kan helaas niet zonder inloggen), naar hem te linken op je eigen webpagina, of hem te delen op social media via de knoppen hieronder. En Ons Thuis te volgen op Facebook natuurlijk!