Over productiviteitsmanie en tijd nemen voor de zaken die er echt toe doen
De maand juli was voor mij De Maand Van Het Grote Doen. De kindjes waren een aantal dagen weg en ik kon me wijden aan grote ordeprojecten in huis. Hoeveel voldoening gaf het om eens productief te zijn! De lijst met afgevinkte to do’s was h-e-e-r-l-i-j-k lang. Gretig ging ik om de zoveel tijd piepen in mijn notities om te zien hoeveel taakjes ik al had doorschrapt.
Maar hier komt de caveat: productief zijn is verslavend. Je wil er steeds meer van, het zal nooit helemaal verzadigen. (Spoiler alert: dat kan alleen God!)
In mijn ziel heerst er een ongeordende tendens tot activisme. Tot druk bezig zijn, me niet veroorloven om te rusten hoewel ik 38 weken zwanger was, tot vergeten stil te staan, vergeten te luisteren, tot mijn geluk laten bepalen door hoeveel ik heb kunnen doen.
En daarom schrijf ik deze blog. Hij dient als een preekgestoelte tegen mezelf. Ik wil het hebben over wat trager leven voor mij betekent.
Een trager leven is een leven waarin er niet alleen plaats is voor hard werk, maar ook voor harde rust. Een leven waarin we actief weten te zijn, maar ook passief. Beide zijn immers noodzakelijk voor ons menszijn. Kortom, een leven in harmonie.
(Het is interessant het activiteit-passiviteitvraagstuk te bekijken doorheen de geschiedenis van de filosofie. Maar ik beperk me hier tot mijn eigen professionele bekwaamheid, de huis- tuin- en keukenfilosofie.)
En ik ben erg geïnteresseerd in wat ‘een slow life’ voor u betekent, dus alstublieft laat een comment achter!
Overproductieve neigingen
De aanleiding voor deze blog was een conferentie over de nood om te rusten. Hoe veel Psalmen handelen niet over rust, zo klonk het. En de conferencier zei: ‘Het kan een zonde zijn om niet te rusten.’
Ik denk dat wij allemaal in zekere mate lijden aan dat activisme: het te veel willen doen, workaholism, het niet kunnen stoppen. Dat kan een zonde zijn omdat het in de grond neerkomt op een te groot vertrouwen in onszelf, alsof alles afhangt van ons eigen handelen.
De moderne mens lijkt een beetje op een industriële machine die defect is en niet meer uitgezet kan worden. Hij blijft maar op volle toeren draaien.
De urge om op elk moment productief te zijn. Ik klap even uit de biecht: vaak lijkt mijn hoogste goed wel, hetgeen ik het meest verlang, waar ik het meest naar streef, zoveel mogelijk gedaan krijgen in een dag. Terwijl dat eigenlijk niet mijn definitie is van een goed leven... mijn definitie van een goed leven draait meer om liefde, de mensen centraal stellen.
Dit ongeordende streven naar 'doen doen doen' maakt angstig, nerveus.
Net omdat er een essentieel deel van ons menszijn ontbreekt: de passieve component, het ontvangen. Zoals een priester eens zo mooi zei, ‘liefde is geven en ontvangen’. Ik ga dat boven mijn bed hangen! Wij kunnen vaak heel goed geven, maar minder goed ontvangen.
Bidden niet als tijdverlies zien
Je merkt dat activisme een onderdeel is van de heersende tijdsgeest als mensen beweren dat bidden tijdsverlies is. Zodra we de tijd voor gebed als tijdsverlies gaan zien, zijn we onbewust overgestapt naar een activistisch/materialistisch wereldbeeld.
Een podcast over het gebed noemde het zo: time slows down for those who pray.
Mensen van gebed worden, dus. Dat lijkt me de eerste component voor een slow life.
De tijd nemen voor trage dingen
Er zijn een aantal klassiekers die in verband worden gebracht met trager leven. Een slow life = de tijd nemen voor trage dingen:
Voorlezen, verhalen.
Moestuin. De gewassen hebben tijd nodig om te groeien, je kan dat niet forceren.
Zuurdesem. De desem heeft tijd nodig om het deeg te doen rijzen, snelsnel is geen optie.
Zuivel: kaas maken, yoghurt.
Oude films. Ik heb een periode gehad waarin ik wel iedere dag een film uit de jaren ’30 of ’40 bekeek. Het trage tempo intrigeerde me, de conversaties, de rust. Het was een balsem voor mijn ziel.
Een goed gesprek.
Eén van de componenten van een slow life is zeker: met geduld samenwerken met de natuur. Kunnen wachten op de natuur. Leven in harmonie met de natuur. Enkele tegenvoorbeelden: industriële landbouw, IVF, fastfood, Nickelodeon, anticonceptie. Daar leven we niet 'in overeensteming met de natuur'.
Mijn kinderen bovenal leren me om trager te leven...
Onze beperkingen aanvaarden
Om trager te leven zou ik argumenteren dat het essentieel is om onze beperkingen te aanvaarden. Door de technologische vooruitgang zijn onze mogelijkheden quasi onbeperkt geworden. En dat leidt ertoe dat we ons minder bewust zijn van onze inherente beperkingen als mens.
Ik illustreer met een voorbeeld. Vroeger was het niet ongewoon dat men mij op de trein aantrof met een tas van twaalf kilo, gevuld met benodigdheden voor wat ik tijdens die treinrit allemaal zou doen: zes cursussen om te onderlijnen, twee kranten, iPod, kleurpotloden en zeventien boeken. Nu heb ik geleerd dat we als mens objectief beperkt zijn in tijd en ruimte. Dus neem ik hooguit nog zes boeken mee.
Uit ‘onze beperkingen aanvaarden’ vloeien een aantal good practices voort qua tijdsbeheer:
Kunnen stoppen op de voorziene tijd en geen minuut later. Niet nét nog dat tikkeltje meer proberen te doen (ik pleit schuldig, alas; reeds in het begin van mijn professionele carrière moest ik als bijzonder gewetensonderzoek nemen (dat is het puntje dat je neemt om jezelf te verbeteren) ‘stoppen met werken op de voorziene tijd’).
Het werk laten vallen wanneer het tijd is om te gaan slapen. Men moet werken wanneer het dag is, niet wanneer het nacht is. Mijn kinderen schijnen die wijsheid niet te begrijpen en beginnen doorgaans aan een megalomaan knutselwerk twee minuten voor bedtijd.
De tijd goed indelen: de deugd van de voorzichtigheid
Hoe moeten we nu bepalen wat het geschikte moment is voor dit alles? Wanneer is het tijd om te werken, en wanneer om te rusten? Wanneer moeten we actief zijn, wanneer passief? Wanneer moeten we vroeger opstaan om meer te kunnen doen, wanneer moeten we uitslapen om meer te kunnen rusten?
Het antwoord is: volgens de deugd van de voorzichtigheid. De voorzichtigheid, prudentia in het Latijn, is één van de vier kardinale deugden, namelijk de deugd om goed te kunnen beslissen. Een voorzichtige mens weet het geschikte moment uit te kiezen voor alles. En daarin kunnen we zoveel groeien.
Alles draait immers om evenwicht.
Ik wens u veel evenwicht, en veel slow days toe.
Tot binnenkort,
Linde
Ons Thuis steunen? Druk op het hartje, laat je mening weten via de commentaren hieronder, en deel deze blog! Financiële steun voor dekking van de blogkosten is ook mogelijk door over te schrijven op BE12 7360 2880 2192 met vermelding 'Ons Thuis'.