Onze 'beginselverklaring' huisonderwijs. Het eigen gezin als grote project
Huisonderwijs is allerminst een evidente keuze. Waar deze vorm van onderwijs in bijvoorbeeld de Verenigde Staten een stuk meer aanvaard is, en zelfs in de lift zit (lees: Why homeschooling is fast becoming the modern way to educate your kids), staat het hier zowat gelijk aan de regressie tot een leven als grotbewoners.
Voor mijn man en ik was het ‘reguliere’ schoolsysteem in Vlaanderen altijd een evidentie. Toen we zelf schoolliepen hebben we het op geen enkel moment in vraag gesteld. Het was pas na de geboorte van ons eerste kindje – dat moment dat je plots, of je het wilt of niet, gebombardeerd bent tot ‘opvoeder’ – dat we bepaalde evidenties in vraag begonnen te stellen. En misschien, denken we nu, is huisonderwijs, als puntje bij paaltje komt, zelfs de meest natuurlijke en eeuwenoude vorm van onderwijs…
Dus: waarom willen wij huisonderwijs geven? Wat zijn de doelen? Waar staan we voor?
1. Een opvoeding in het teken van de Liefde
Een opvoeding en onderricht waarin God de eerste plaats krijgt. Aangezien het geloof het eerste komt in ons leven, zou het vreemd zijn als het een tweede (of zelfs meerdere-)rangs plaats krijgt in ons onderwijs. Vanuit het magisterium van de Kerk weten we sowieso dat het gezin de eerste plaats is waar iemand God leert kennen en de liefde leert te beoefenen.
Dat hoeft zich niet per se te vertalen in alleen maar een substantieel aandeel catechese-uren in het curriculum. Het geloof is vooral een overkoepelende noemer voor het hele onderwijs: onze gewoontes en bezigheden inrichten naar de liturgische kalender van de Kerk, de feestdagen van de heiligen vieren, samen bidden in het gezin, … De geestelijke en materiële werken van barmhartigheid beoefenen: de zieken bezoeken, de armen nabij zijn. Een christelijke visie op de mens hebben.
2. Academische excellentie
Kwaliteit van het onderwijs. Onze eigen capaciteiten, creativiteit en talenten ten dienste stellen van de eigen kinderen (en waar het zich aandient ook die van anderen). We willen een houding opwekken van diepe liefde voor studie, kinderen die steeds willen bijleren, die de wereld willen ontdekken op alle vlak. Aanmoedigen nieuwsgierige houding. Aanmoedigen voortreffelijkheid: zich niet tevredenstellen met een voldoende, méér willen worden en beter willen worden. Antidotum voor de sociale politie tegen de ‘strevermentaliteit’.
3. Een 'rechtvaardige' tijdsindeling
In enkele uren doen wat gedaan moet worden voor school. (Doordat er grotendeels sprake is van one-on-one onderwijs kunnen grote efficiëntiewinsten worden geboekt.) Tijd hebben voor mensen: vriendschappen, buren, familieleden. Totaalpakket van leren en opvoeding. De mens is immers ‘één’ (‘whole’ in het Engels), en is geroepen zich totaal te ontwikkelen: niet alleen zijn verstand voeden en trainen, maar ook zijn hart, door te leren liefhebben en deugden ontwikkelen. We geloven in een zeker optimisme: de mens kàn veranderen, wie lui was, kan ijverig worden. Wij willen als ouders dus onze kinderen begeleiden om de beste versie van zichzelf te worden.
De Aristoteliaanse deugdenethiek concreet maken in onze huisklas: werken rond deugden zoals geduld,
orde, stiptheid, matigheid, sterkte, grootmoedigheid, begrip, volharding enzovoort.
4. Slow living
Ons huisonderwijs wil een keuze zijn om minder gejaagd te leven. Doordat de dag minder ‘schooluren’ kent en we de verplaatsing van en naar school uitsparen, komt er tijd en mentale ruimte vrij.
De Nederlandse filosoof Hans Achterhuis had het in een artikel van 2003 over de teloorgang van ‘trage vragen, trage ervaringen en trage activiteiten’. Nochtans zijn deze cruciaal voor ons als mens. Hoe ontvouwt een ziel zich immers? Niet door economische managing van de opvoeding door snelle en doeltreffende ‘trucs’. Een ziel dient te rijpen.
Tijd hebben voor wat belangrijk is: het gezin, God, relaties met andere mensen.
5. Kalmte – (een beetje) minimalisme
In onze wereld zijn er te veel prikkels. Te veel schermen, beelden, uitgestalde producten, koopbare ervaringen, drukke muziek, constante notifications die onze aandacht naar hen toe trekken als een magneet. Op die manier wordt het moeilijk voor de mens om tot zichzelf te keren en een vitale relatie te onderhouden met God, die alleen spreekt tot een stil hart.
Komt daar nog bij dat kinderen extra gevoelig zijn voor overstimulatie en uit zichzelf al ‘druktemakertjes’ zijn. We willen dus deze geneigdheid niet zelf nog gaan overbelasten door gebruik van
schreeuwerige kleuren
een te druk ingerichte ruimte
te veel spullen
ongecontroleerde schermtijd
muziek met een ‘beat’. (Speelgoed dat geluid produceert komt er om die reden helaas principieel niet in.)
Een kalme en rustige omgeving creëren, zodat het hart zich kan richten op het essentiële en het tijdloze. Of het nu tijdloze muziek is, literatuur, geschiedenis of de wijsheid en traditie van de Kerk.
6. Natuur
De natuur heeft de tegenovergestelde kenmerken van de hierboven beschreven consumptiecultuur. De natuur schreeuwt niet, overprikkelt niet, is uitbundig in schoonheid en verscheidenheid maar nooit opdringerig. Heeft geen drukke patronen, maar patronen die tot rust brengen. De natuur is werkelijk een balsem voor de ziel.
Zoveel als mogelijk willen we gebruik maken van onze vrijheid als huisonderwijzers om dicht bij de natuur te leven. Buiten spelen, het bos intrekken, tijd maken om te luisteren en te kijken, in bewondering staan voor het prachtige geschenk van de natuur.
7. Onze kinderen met iedereen leren omgaan
Soort sociale flexibiliteit aanleren. Alle lagen van de bevolking ontmoeten, rijk en arm, westerse of niet-westerse cultuur. Intergenerationeel.
8. Eerbied en bewondering voor de voorvaderen
In onze samenleving is er spijtig genoeg een grote segregatie tussen ‘de jongeren’, zij die meetellen en op wie de hele hippe cultuur is gericht, en ‘de ouderen’, zij die in feite niet meer meetellen. In andere culturen is het precies omgekeerd – en terecht: een bijzondere eerbied komt toe aan de oudste generaties. Hun leeftijd verleent hen gezag en het waarmerk van levenswijsheid. We willen dit eerbied en ontzag voor onze voorvaderen meegeven, onder andere door ons te verdiepen in de familiegeschiedenis. Roots zijn belangrijk.
9. Als gezin zout der aarde willen zijn
Een teken zijn van het Koninkrijk Gods op aarde. In de Bergrede zegt Jezus deze beroemde en inspirerende woorden:
Gij zijt het zout der aarde. Maar als het zout zijn kracht verliest, waarmee zal men dan zouten? Het deugt nergens meer voor dan om weggeworpen en door de mensen vertrapt te worden. Gij zijt het licht der wereld. Een stad kan niet verborgen blijven als ze boven op een berg ligt! Men steekt toch ook niet een lamp aan om ze onder de korenmaat te zetten, maar men plaatst ze op de standaard, zodat ze licht geeft voor allen die in huis zijn. Zo moet ook uw licht stralen voor het oog van de mensen, opdat zij uw goede werken zien en uw Vader verheerlijken die in de hemel is. (Mt. 5-13-16)
Tot binnenkort,
Linde.
Dank je, lieve lezer, om deze blog te lezen! Als je er iets aan hebt gehad: je kan me helpen om de blog te verspreiden naar meer mensen door op het hartje te klikken, een reactie toe te voegen (momenteel kan dat helaas nog niet zonder inloggen), naar hem te linken op je eigen webpagina, of hem te delen op social media via de knoppen hieronder. En Ons Thuis te volgen op Facebook natuurlijk!